استعاره چیست اموزش با مثال ساده

تفکیک استعاره از دیگر آرایه‌ها

استعاره در زبان فارسی با برخی از آرایه‌ها شباهت‌هایی دارد. با توجه به این شباهت‌ها و پیدا کردن تفاوت‌ها می‌توانید استعاره را از دیگر آرایه‌های ادبی تشخیص دهید.

تشخیص استعاره از تشبیه

تشبیه آرایه ادبی دیگری است که برای مقایسه دو چیز به کار می‌رود، با این تفاوت که در تشبیه از کلمات «مثل» یا «مانند» استفاده می‌شود.

مثال:

• چشمان تو مثل ستاره می‌درخشند.

در این جمله، چشمان (مشبه) به ستاره (مشبه‌به) تشبیه شده‌اند.

تشخیص استعاره از تشخیص

تشخیص آرایه ادبی دیگری است که به اشیاء و حیوانات صفات و ویژگی‌های انسانی نسبت می‌دهد.

مثال: باد زمستان زوزه می‌کشد. در این جمله، به باد زمستان (شیء) عمل زوزه کشیدن (صفتی انسانی) نسبت داده شده است.

تشخیص استعاره از نماد

نماد آرایه ادبی دیگری است که یک شیء یا مفهوم را نماینده چیز دیگری می‌داند.

مثال: کبوتر نماد صلح است. در این جمله، کبوتر (شیء) نماد صلح (مفهوم) است.

اهمیت استعاره در ادبیات و زبان

استعاره از جمله آرایه‌های ادبی قدرتمندی است که کاربردهای فراوانی در زبان و ادبیات دارد. مهم‌ترین فواید استعاره عبارتند از:

• ایجاد تصاویری زنده و گویا: استعاره به نویسندگان و شاعران کمک می‌کند تا با استفاده از مقایسه‌های خلاقانه، تصاویری واضح و ملموس در ذهن خواننده ایجاد کنند.
• انتقال احساسات و مفاهیم عمیق: استعاره ابزاری قوی برای انتقال احساسات و مفاهیم عمیق و پیچیده است که به طور مستقیم قابل بیان نیستند.

استعاره در تمام انواع ادبیات، از جمله شعر، داستان، نمایشنامه و حتی نثر روزمره، کاربرد دارد. مثال: اشک من سیلاب شد. در این جمله، اشک (مشبه) به سیلاب (مشبه‌به) تشبیه شده است. این استعاره به خواننده کمک می‌کند تا شدت و قدرت غم و اندوه گوینده را درک کند.

تعریف استعاره در ادبیات

استعاره یکی از آرایه‌های پرکاربرد و جذاب ادبیات فارسی است که در اشعار و متون فارسی به وفور به کار می‌رود. در اصل استعاره کلمه‌ای عربی و در لغت به معنی قرض گرفتن و عاریت گرفتن است.

در ادبیات استعاره را وقتی به کار می‌برند که یک کلمه، به دلیل شباهتش به کلمه ای دیگر، به جای آن به کار رفته باشد. 

استعاره معمولا در معنای واقعی آن به کار نمی‌رود و معنای غیرواقعی و مجازی دارد. به دلیل وجود شباهت بین دو کلمه، استعاره را نوعی تشبیه که خلاصه‌شده می‌دانند. چرا که از ارکان تشبیه فقط یکی را دارد یعنی در جمله یا مشبه داریم یا مشبه به.  همین خلاصه‌شدن باعث شده که استعاره از تشبیه زیباتر و دل‌انگیزتر باشد.

ارکان استعاره چیست

استعاره دارای سه رکن اصلی می‌باشد:

• مستعار منه: همان مشبه به است. معنای اولیه و ظاهری که منظور نویسنده نمی‌باشد.
• مستعار له: همان مشبه که حذف شده است. معنای باطنی و مورد نظر شاعر.
• جامع: همان وجه شبه است. علت وجود شباهت بین دو کلمه. 
• مستعار: لفظی که در آن استعاره شده است.

اهمیت استعاره در ادبیات چیست

استعاره تاثیراتی عمیق در شعر و متن می‌گذارد. زمانیکه استفاده از تشبیه‌هات خیلی عامیانه شدند با آمدن استعاره تفاوت زیادی در نوشته‌ها ایجاد گردید. اهمیت استعاره در شعر آنقدر زیاد است که شعر را کلامی بر پایۀ استعاره می‌دانند. از تاثیرات استعاره در شعر و کلام می‌توان به مهم‌ترین آنها اشاره کرد:

۱– استعاره شعر و متن را زیباتر می‌کند اغلب شاعران و نویسندگان از استعاره که از عناصر اصلی خیال است برای ایجاد تصویرهای زیبا بهره می‌گیرند. استعاره قدرت تصویرسازی نویسنده را بالا می‌برد.

۲- استعاره عواطف مخاطب را برمی‌انگیزاند در بالا اشاره کردیم که استعاره به خاطر خلاصه شدن از تشبیه خشک و خالی بالاتر است، انسان را به فکر وا می‌دارد، عواطفش را درگیر می‌کند و به واسطه زیبایی‌ای که استعاره به جمله می‌دهد لذتی وافر در خواننده ایجاد می‌گردد.

آرایه استعاره به زبان ساده

آرایه استعاره تشبیهی است که یکی از ارکان اصلی آن (مشبه یا مشبهٌ‌به) حذف شده باشد، پس هر استعاره‌ای تشبیه است. استعاره غالباً معنای واقعی ندارد بلکه در معنای مجازی و غیرواقعی به کار رفته است.

مثال: گلم کنارم نشست.

گل در این مثال استعاره از دوست است. پس: دوست: مشبه حذف شده گل: مشبهٌ‌به

آرایه مجاز چیست 

مجاز یکی از شگردهای مهم در بیان ادبی و بلاغت است. در زبان فارسی (و عربی)، مجاز به معنای استفاده از یک واژه به‌جای واژه‌ای دیگر است، به‌طوری که میان آن دو رابطه‌ای غیر از شباهت وجود داشته باشد. این تعریف، مجاز را از استعاره جدا می‌کند.

مثال‌های ساده از مجاز:

1. خانه‌ات را رنگ بزن. در اینجا «خانه» در واقع به دیوارهای خانه اشاره دارد. مجازاً از «خانه» استفاده شده.

2. کل تهران آمدند ورزشگاه! منظور «مردم تهران» است، نه خود شهر. رابطه‌ی محل و ساکن در اینجا برقرار است.

3. قلم توانایی داری! منظور «نویسندگی» یا «نویسنده» است. «قلم» مجاز از نویسنده است.

ارتباط استعاره و مجاز

ارتباط استعاره و مجاز از این جهت مهم است که هر دو از اقسام بیان غیرحقیقی در علم بلاغت هستند و به‌نوعی باعث زیبایی، ایجاز، و عمق در زبان می‌شوند. با این حال، این دو هم‌خانواده‌ی معنایی تفاوت‌هایی هم دارند، اما از یکدیگر جدا نیستند. هر دو از اقسام مجاز هستند:

در بلاغت سنتی (مثلاً نزد عبدالقاهر جرجانی)، استعاره را یکی از زیرمجموعه‌های مجاز می‌دانند. پس:  استعاره = مجاز خاص با رابطه‌ی شباهت

2. هر دو در معنای غیرحقیقی به کار می‌روند: در هر دو، واژه‌ای به‌جای معنای اصلی‌اش استفاده می‌شود، اما دلیل این جایگزینی فرق دارد (در استعاره شباهت؛ در مجاز، رابطه‌ای غیر از شباهت).

3. هر دو نیاز به قرینه دارند: یعنی باید چیزی در جمله باشد که مخاطب بفهمد منظور، معنای اصلی نیست.